İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmemesi Ve İdari Para Cezası

• Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. Maddesi hükmü uyarınca “Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını 1 inci maddeye göre alınan kararlardaki hükümlere göre ve bu kararlarda tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, birinci fıkra hükmüne göre idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın yüzde iki buçuğundan fazla olamaz” denilmektedir.

• Madde hükmü her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık eden her gerçek veya tüzel kişinin, ihracat bedelinin yurda getirme yükümlülüğünün olduğunu açıklar. İhracat bedeli, ihracata konu edilen ürünlerin Gümrük çıkışlarıyla olmaktadır. Her çıkış yapan ürün için Gümrük Müdürlüğü tarafından, Gümrük Beyannamesi(GB) hazırlanır ve ilgili ihracat işlemine ait bir numara verilir(19343100EX250272). Bu numaraya Gümrük Beyanname Numarası (GB NO) ismi verilmektedir. İlgili beyannamede ürünün cinsi, miktarı, gönderildiği ülke ve şirket, ürünün döviz cinsinden bedeli gibi bilgiler yazılmak suretiyle oluşturulmaktadır.

• Gümrük Beyanname Numarası önemlidir. Çünkü her bir numara farklı bir işlemi temsil etmektedir. İleride yapılacak ihbarlarda mükerrer ihbar olmamasında azami dikkat edilmelidir. Bankalarca, vergi dairesine gönderilen Açık İhracat Hesabı İhbar Formlarını farklı günlerde mükerrer şekilde düzenlemek suretiyle sehven ihbarı söz konusu olabilir. Gümrük beyanname numarası ile aynı ihracat işlemine ait mükerrer ihbarı tespit etme durumu olabilir. Aksi takdirde ihbar olunan toplam ihracat bedeli üzerinden cezai işlemin fazla hesaplanmak suretiyle ödemek durumunda kalınabilir.

• İhracat bedelini yurda getirilme yükümlülüğünün denetimi bu beyannamenin bankalarda açılacak olan ihracat hesaplarında ibraz edilerek açılmasıyla bankanın açık ihracat hesabını belli bir süre ile gözetim altında tutar. İhracat bedelinin yurda getirilip getirilmediği izleme yükümlülüğü bankalara aittir.

• Fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır. İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin yurda getirilme süresi vade bitiminden itibaren 90 günü geçemez. İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, bedelin beyan edilenden farklı bir döviz üzerinden getirilmesi de mümkündür. İhraç edilen malın Gümrük Beyannamesi’nin 22’nci hanesinde kayıtlı bedelinin yurda getirilerek, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde İBKB düzenlenmesi zorunludur.

• Banka tarafından Açık bırakılan ihracat hesaplarına bu süre zarfında her hangi bir döviz girişinin bulunmadığı tespiti ile Açık İhracat Hesabı İhbar Formunu düzenlemek suretiyle Vergi Dairesine ihbarda bulunur. Açık bırakılan ihracat hesabının savunması alınmak üzere şirkete yazı gönderilir. Dövizin ülkeye geldiğine ilişkin düzenlenen Döviz Alım Belgesi(DAB), İhracat Bedeli Kabul Belgesi(İBKB), Nakit Beyan Formu(NBF) veya transferine ilişkin belgelerle savunmasını ibraz eder. Yetkili Vergi Dairesi ilgili savunmayı ve ekte sunulacak belgeleri inceler. İhbarı yapılan ihracat işlemlerine ait belgelerin eksik olması durumunda Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunma yükümlülüğünü yerine getirir.

İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesinde İstisna Tanınan Ülkeler

• Hazine ve Maliye Bakanlığının 21 Ekim 2021 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İhracat Genelgesi’nde bazı değişiklikler yapmıştır. Bankacılık sistemi günümüz teknolojisiyle fazla gelişmemiş olan bazı ülkelerin bu yükümlülükten istisna olarak kabul etmiştir. 29 adet ülkeyi Ek-2’de belirtmek suretiyle açıklamıştır.
• İhracat bedelinin yurda getirilmesinde gümrük beyannamesinde yer alan tutarın %50’sinin tasarrufunun serbest bırakıldığı 10 adet ülkeyi Ek-3’te belirtmek suretiyle açıklamıştır. İhracat bedelinin yurda getirilmesinin birden fazla yolu olduğu açıktır. Bunlardan biri de Nakit Beyan Formu’dur. Bir malın satışını gerçekleştiren kişinin tahsili ile yaptığı ülkeden dönerken yanında getirmesi durumunda düzenlenir. Bu belge idari yaptırıma karşı önemli bir delildir. İhracat bedelinin Gümrük Beyannamesinde belirtilen bankadan başka bir bankaya paranın gelmesi durumunda bankadan alınacak İhracat Bedeli Kabul Belgesi alınarak İhracat Bedelinin Yurda Getirildiği kabul edilecektir.

• Vergi Dairesinin Müzekkeresine Rağmen 90 günlük süre içerisinde ihracat bedelinin yurda getirildiğini belgelendiremeyen kişi veya şirketler hakkında ihracat bedelinin %5’i kadar idari para cezası kesilir.    
• İlgili vergi dairesi, yetki sınırları içerinde bulunan Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunacaktır. İdari yaptırım kararına karşı 15 gün içerisinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilmesi gerekmektedir.
• İlgili şirketin idari yaptırım kararına karşın ihracat işlemlerine ait bedellerin efektif olarak yurda getirmiş olup bunun genelgede belirtildiği usul ve esas çerçevesinde bildirmemiş ise bahse konu yaptırım için ihracat bedellerinin yurda getirildiğini gösteren her türlü bilgi, belge veya dokümanın delil olarak sunulması gerekecektir.

SONUÇ

• İhracat bedelinin yurda getirilmesi, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunu ile yasal zeminle hazırlanmış, 16 Ocak 2020 tarihli, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İhracat Genelgesi ile de usul ve esaslar belirlenmiştir. Yürürlük tarihi itibariyle ilgili kişi ve kurumlarca yükümlülük doğurmaktadır. İlgili ihbar, bildirim veya itiraz sürelerinin hak düşürücü olduğunu da hatırlatarak ilgili uzmanlarca sürecin yürütülmesinde yarar vardır.
• Günümüz ülke koşulları itibariyle ihracat hacminin yükseldiği dönemde ihracat bedelinin yurda getirilmesi gibi güncel bir mevzuatın kişiler ve şirketler tarafından pek bilinmediği veya eksik bilindiği durumlarda şirketin veya kişilerin bu tür maddi kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Güncel mevzuat takibi bu nedenle elzem nitelikte olup dikkat edilmesi veya alanında uzman kişilerce sürecin yürütülmesinde çok yararlı olacaktır. / 07.01.2022

Av. Emre Can DAĞYIKAN

Kurucu Ortak / Co-Founder

av.emrecandagyikan@favelaw.com.tr

Web Sitemizdeki içerik ve yazıların kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması yasaktır. Yayınlanması ve tespit edilmesi halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Web sitemizdeki tüm içerik ve yazıların telif hakkı FAVE HUKUK & DANIŞMANLIK’a aittir.